جوان آنلاین: آمار‌ها نشان می‌دهند که شمار آتش‌سوزی در جنگل‌های ایران به شدت بالاست و حالا دیگر نمی‌توان آن را در شمار «بلایای طبیعی» قرار داد و از زیر بار مسئولیت پدید آمدن آن شانه خالی کرد. آمار‌هایی که در سال‌های گذشته و همین ماه‌ها و هفته‌های اخیر از آتش گرفتن تعداد زیادی از جنگل‌های ایران منتشر شده بیانگر عمق فاجعه است. فاجعه‌ای ملی که زیست‌بوم ایران را به چالش کشیده و ثبت ۱۴ هزار مورد آتش‌سوزی در جنگل‌های کشور تنها در یک دهه گذشته مهر تأییدی بر وجود یک بحران است.
یک‌بار دیگر روز‌های گرم سال از راه رسید و دوباره اخبار مربوط به اتش سوزی در جنگل‌ها و مراتع به تیتر یک رسانه‌ها تبدیل شد. بر اساس آخرین داده‌های آماری سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور؛ به صورت میانگین سالانه بیش از ۲۱هزار هکتار جنگل و چراگاه ایران در آتش می‌سوزد و خاکستر می‌شود. با گذری به وضعیت آتش سوزی‌ها در سال ۱۴۰۱ به نسبت سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ مشخص می‌شود که در این سال، وسعت و تعداد آتش سوزی عرصه‌های جنگلی و مرتعی کاهش چشمگیری داشته و طبیعت توانسته نفس راحتی بکشد. اما در سال ۱۴۰۲ دوباره آتش‌سوزی در طبیعت استان‌ها چه از نظر تعداد و چه وسعت و گستردگی با افزایش چشمگیری روبه‌رو شده است.
آنطور که گزارش‌ها اعلام می‌کنند؛ دلایلی همچون گرمای شدید، خشکسالی، عوامل انسانی، آتش زدن کاه و کلش کشتزار‌های گندم ازسوی کشاورزان و هجوم قاچاقچیان ذغال به جنگل‌ها باعث این آتش‌سوزی‌هاست.
بازی ادامه دار آتش و جنگل
استان‌های ایران در بهار و ماه اول تابستان سال‌جاری شاهد آتش سوزی‌های زیادی بودند که بخش زیادی از جنگل‌ها، مراتع و کشتزار‌ها در استان‌های زاگرس‌نشین و دیگر مناطق را خاکستر کرده و از بین برد. نکته حائز اهمیت اینکه این اتفاق شوم هر سال تکرار می‌شود و هر بار مسئولان اعلام می‌کنند به فکر تجهیز سیستم‌های اطفای حریق در استان‌ها هستند، اما در نهایت هیچ اتفاقی رخ نمی‌دهد.
هم اکنون آتش در چندین استان مشغول از بین بردن جنگل‌ها و مراتع است و این بازی همچنان ادامه دارد. طی هفته‌های اخیر، بخش‌هایی از استان‌های خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان، ایلام، کردستان، کرمانشاه، گیلان، گلستان، فارس و سیستان‌وبلوچستان در آتش سوخته یا همچنان می‌سوزند. درختان و جانوران بسیاری در جنگل‌های زاگرس از میان رفته‌اند. با اینکه آتش‌سوزی در برخی منطقه‌ها مهار شده، اما هر روز خبر جدی از شعله‌های جدید به گوش می‌رسد که جملگی ناشی از بی‌تعهدی نسبت به مراقبت از منابع طبیعی است.
بررسی تیتر برخی از اخبار فقط طی دو هفته اخیر می‌توان گواهی بر ادعای فاجعه آتش در دل طبیعت ایران باشد.
«به‌گفته معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان، آتش بخش عراقی تالاب بین‌المللی هورالعظیم که از یک‌شنبه ۲۴ تیر آغاز شده بود به بخش ایرانی این تالاب رسیده است.»، «در ۲۶ تیرماه آتش در جنگل‌های شهرستان بدره ایلام دوباره شعله‌ور شد.»، همچنین «پنج هکتار از زمین‌های جنگلی و مراتع شهرستان اولنگ شاهرود در استان سمنان در آتش سوخت و از میان رفت.»، «مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کردستان در زمینه تعداد آتش‌سوزی‌های و میزان مراتع و جنگل‌های استان در سال‌جاری اعلام کرد که امسال با آغاز فصل گرما، طی ۵۴ فقره آتش سوزی، بیش از ۴۱۴ هکتار از مراتع و جنگل‌های استان درگیر آتش شد.»، «به‌گفته فرماندار کهگیلویه، با گذشت چهار روز از شروع آتش سوزی، جنگل‌های خائیز همچنان می‌سوزند و حیات وحش منطقه در تهدید هستند.»، «مدیرکل منابع طبیعی لرستان از افزایش صددرصدی آتش‌سوزی در جنگل‌های این استان خبر داد. به‌گفته حسین میرزایی از آغاز امسال تا اواسط تیرماه، نزدیک به ۲ هزار و ۶۰۰ هکتار از جنگل‌های استان دچار آتش‌سوزی شد.» این‌ها مشتی از خروار هستند و می‌توان فهمید که تقریباً تمام استان‌هایی که دارای مرتع یا جنگل هستند به نوعی درگیر آتش سوزی‌های مهیب هم هستند.
آتش ناکارآمدی مدیران
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات این است که خبر افتادن حریق به دل طبیعت فقط به روز‌های گرم سال محدود نمی‌شود. اسفند ماه سال گذشته بود که حدود ۱۰هکتار از تالاب بین‌المللی انزلی آتش گرفت و با وقوع هشت آتش‌سوزی در زمین‌های جنگلی چهار شهرستان استان گیلان، نزدیک به شش‌هکتار از جنگل‌های طبیعی شهرستان‌های ماسال، رضوان‌شهر، سیاهکل و تالش سوختند و از بین رفتند.
آمار‌ها نشان می‌دهند شمار آتش‌سوزی در جنگل‌های ایران به شدت بالاست. آیا این رخداد‌ها در شمار رویداد‌های طبیعی بر اثر گرم شدن هوا و نمونه‌های ناخواسته هستند یا دست ناکارآمد افراد و مدیرانی در میان است که مسئولیت حفاظت از جنگل‌ها را بر عهده دارند؟
حقیقت این است که امروز، آسیب‌ها را به پای طبیعت می‌گذارند و زیرکانه مسئولیت را از خود دور می‌کنند.
جنگل‌ها دارایی ملی به شمار می‌آیند و آتش‌سوزی آن‌ها را از میان می‌برد و آسیبی جبران‌ناپذیر به طبیعت و آدمی وارد می‌کنند.
نه تجهیزات و ابزار کارآمد وجود دارد و نه به درستی آگاهی‌رسانی می‌شود تا مردم بدانند که آتش‌سوزی جنگل‌ها چه پیامد‌های هولناکی دارد و نه در میان مدیران آمادگی هوشیارانه‌ای در برخورد با چنین پدیده‌ای به چشم می‌خورد. در حقیقت از بین رفتن بخشی از عرصه‌های جنگلی و مرتعی کشور، صدمه به حیات وحش و کاهش تنوع زیستی گیاهی و جانوری، آلودگی هوا و گرم شدن کره زمین، تشدید فرسایش خاک، تحمیل هزینه زیاد اطفای حریق و بازسازی منطقه سوخته، از بین رفتن معیشت جامعه محلی وابسته به مرتع و جنگل از جمله پیامد‌های آتش سوزی در مناطق مختلف است.
طبق اعلام آمار رسمی بیشترین میزان آتش سوزی در مراتع و جنگل‌ها بیشتر ناشی از نیروی انسانی به طور عمد و سهوی بوده و درصد کمی از آن ناشی از بلایای طبیعی برخورد صاعقه و خودسوزی جنگل‌ها در اثر وزش باد‌های گرم است. هم اکنون تمام استان‌ها نیازمند پایگاه‌هایی جهت اطفای حریق جنگل‌ها و مراتع هستند. کاری که در منطقه اورانات کردستان انجام می‌شود.
آنطور که نماینده مردم پاوه و اورامانات در مجلس شورای اسلامی خبر داده قرار است دو پایگاه اطفای حریق در این منطقه راه اندازی شود.
رستگار یوسفی به وقوع آتش سوزی‌های مکرر در شهرستان پاوه و اورامانات طی سال‌جاری اشاره کرده و گفته که با پیگیری‌های صورت گرفته مصوب شد که در راستای واکنش سریع در هنگام وقوع حریق، کنترل و مهار آتش‌سوزی این دوپایگاه ایجاد می‌شود. همچنین تعداد دیدبانان در پاوه و اورامانات از ۱۰۰به ۱۴۰ نفر افزایش پیدا کرده است.
